soruyu sormak çoğunlukla basit olsa da, cevabı vermek her zaman soruyu sormak kadar basit olmuyor.
bu yazıyı yazmaya iten düşünce bugün, sebebi ise dün kalbime düştü. bunu hemen açıklayayım izninizle, bilmiyorum artık bayram sebebiyle mi nedendir, dün biraz yemek yerken, yemek yemeyi fazla abarttım. elbette insanların farklı farklı hobileri vardır, yemek yemeyi çokça sevebilir, ya da çok yemek yemeyi çokça sevebilir ama buna bir de ben etik açıdan bakmak istiyorum.
yemek yemeyi çokça sevmenin kötü olduğunu düşünmüyorum, zira bir şekilde sevmememiz gereken bir eylem, hayatta kalmamızı sağlayan unsurlardan biri. fakat ben fazla yemek yemenin pek de etik olduğunu düşünmüyorum değerli okur. şimdi size buna dair bir istatistiksel veri sunacağım, bunu da chatgpt robotum ile yapacağım, evet açıkçası birçok insanla konuşmaktan daha mantıklı bir eylem geldiği için 1 aylık da olsa chatgpt üyeliği edindim. şimdi robotuma sorduğum soruyu ve cevabı size aktaracağım.
soru: 2021 yılında dünyada açlıktan kaç çocuk öldü?
cevap: Maalesef, dünya genelinde her yıl açlık nedeniyle binlerce çocuk ölmektedir. 2021 yılı verileri henüz tam olarak oluşmamış olsa da, BM Gıda ve Tarım Örgütü'ne göre, bugün itibariyle 820 milyondan fazla insan açlıkla mücadele ediyor ve her yıl yaklaşık 9 milyon kişi açlık nedeniyle hayatını kaybediyor. Bu sayı içerisinde kaç çocuğun bulunduğu kesin olarak bilinmemektedir. Bu durum, dünyanın önde gelen kuruluşlarını daha fazla çabalara teşvik etmek için açlıkla mücadele etmek için çalışmalarını sürdürmeye teşvik etmektedir
ben soruyu normalde sadece çocuk sayısını öğrenmek amacıyla sormuştum fakat, sayın robotumun belirttiği şekilde çocuk sayısı kesin olarak bilinmiyormuş, ne kadar doğru bilemiyorum, robotum öyle diyor.
ama insan sayısından değerlendirecek olursak, her yıl yaklaşık 9 milyon kişi. evet bildiğimiz 9 milyon kişi ya. robotuma sonra bir soru daha yönelttim, bunu da hemen ekleyeyim. kendisine Türkiye'deki en kalabalık 5 nüfusu sormuştum.
cevap: Türkiye'nin en kalabalık 5 şehri ve nüfus sayıları şu şekildedir:
1. İstanbul - 15.5 milyon2. Ankara - 5.6 milyon3. İzmir - 4.4 milyon4. Bursa - 3.1 milyon5. Antalya - 2.5 milyon
robotumun verdiği cevaba göre değerlendirme yapacaksak eğer, son 3 şehrin küsuratlarını bir tarafa bırakıp hesaplarsak, her yıl, dünyada açlıktan ölen insan sayısı ülkemizde bulunan en kalabalık 3, 4 ve 5. şehir olan izmir, bursa ve antalya'nın toplamıyla eş değer.
durumun daha net farkında olabilmek adına, kendim de görebileyim diye böyle bir analize giriştim, robotuma öncelikle bu analizi için teşekkür ediyorum.
biz bir yerlerde çokça yemek yerken, karnımıza ağrılar girene kadar yemek yerken, başka bir yerlerde de birileri açlığa artık dayanamayıp hayatını kaybediyor. her yıl dünyada izmir, bursa ve antalya nüfusu kadar insan ölüyor. bu ülke depremde kaç insan kaybetti. son verilere internetten bakalım. ne kadar doğru olduğunu elbette bilemem fakat verikaynagi.com isimli sitenin belirttiğine göre, 6 şubat depreminde ölen insan sayısı: 36 bin 187 kişi. gerçekten ama gerçekten çok büyük bir sayı, hani ben ölümün sayılarla karşılaştırılmasını elbette sevmem fakat sadece istatistik sunmak adına bunu yapacağım, zira zaten 6 şubat depremini yaşayanlardan biri de benim. fakat amacım yine belirttiğim gibi sadece bir istatistik. belirtilen sayı 36 bin 187 kişi, bu her zaman yaşanmayan, çokça uzun zamanda bir görülen bir felaketteki ölüm sayısı. açlıktan dünyada her yıl ölen sayısı da yaklaşık 9 milyondu. bakalım kaç katı oluyor. evet şuan hesapladım, dünyada her yıl açlıktan ölen kişi sayısı, bu deprem felaketinin yaklaşık olarak 249 katı. evet, hiç de yanlış okumadınız. dünyada her yıl açlıktan ölen insan sayısı, dünyada her zaman gerçekleşmeyen bu deprem felaketinin tam olarak 249 katı. ne kadar korkunç bir sayı öyle değil mi?
amacım evvelden size bu verileri sunmaktı.
bana sorarsanız, gerçekten fazla yiyoruz, kime göre fazla derseniz, açlıktan ölen insanlara göre fazla yiyoruz değerli okuyan, onlar hiç yiyemediği için bizler fazla yiyoruz. ha zaten ayrıca karnı ağrıyana kadar yiyen insanlar var yok değil ne yazık ki, bunlardan biri de geçtiğimiz gün ben oldum ne yazık ki, yani bir an artık rahatlığa mı kapıldım, dünyada açlıktan ölenlerin sayısını bilmediğimden miydi bilmiyorum ama rahatlığa kapıldım sanırım ve karnım ağrıyana dek yedim. bunu neyse ki her zaman yapmıyorum, zaten dün böyle bir eylemde bulunduğum için kendime çok kızdım. böyle bir şey yapmaktan gerçekten hiç ama hiç hoşlanmam, bence bir insan kendini ödüllendirmek için dahi olsa karnı ağrıyana dek yememeli diye düşünüyorum.
şimdi belki diyenler olacaktır, asıl çok yiyen biz değiliz, asıl çok yiyen başkaları.
buna da yanlış diyemem, elbette her zaman bir daha fazlası olacaktır hatta birkaç daha fazlası. elbette sürekli olarak karnı ağrıyana dek yiyenler de var maalesef. ama bana kalırsa her insan kendisinden sorumlu, yiyebildiğimiz kadar yemeli, abartmadan yemeli, bu tür derneklere yardımcı olunmalı diye düşünüyorum, o kadar çok yardım kuruluşu var ki, ya da yardım kuruluşlarını da geçelim, çevremizde yiyecek yemeği olmadığını düşünen insanları kırmadan, onları incitmeden yemek paylaşımında bulunabiliriz, klasiktir belki ama, yemeğin fotoğrafını paylaşmak yerine gerçekten de bizzat yemeğin kendisini paylaşırsak insanlık adına çok daha onur ve gurur verici bir eylem olmaz mı sizce de?
şimdi yemek yerken okuyorsanız eğer, afiyet olsun diyorum, sayın, pek kıymetli, değerli okurum.
***
bu defa bir farklılık olarak, robotuma da aynı konuda bir makale yazdırdım, hiçbir şekilde değişiklik uygulamadan aşağıda sunuyorum, Al Chat uygulamasının sunduğu robotuma teşekkür eder, makalesini sizlere sunuyorum.
Çok Yemek Yemek: Etik Bir Sorun mu?
Günümüzde dünya genelinde açlık ve gıda güvensizliği, başta çocuklar olmak üzere milyonlarca insanın hayatını tehdit etmektedir. Aynı zamanda, refah seviyesi yüksek ülkelerde insanlar arasında obezite ve aşırı beslenme sorunu da büyük bir endişe kaynağı haline gelmiştir. Bu durum, çok yemek yemenin etik açıdan tartışmalı bir konu olmasına yol açmaktadır. Peki, açlıktan milyonlarca insanın ölmesiyle birlikte, çok yemek yemek etik bir sorun mu?
Öncelikle, açlık sorunu ve gıda güvensizliğiyle mücadele etmenin etik zorunluluk olduğunu kabul etmek önemlidir. Her insanın temel bir ihtiyacı olan beslenme hakkı, evrensel bir insan hakkıdır ve herkesin erişimine eşit şekilde sağlanmalıdır. Amaç, dünya genelinde herkesin yeterli ve sağlıklı gıdaya erişimini sağlamaktır.
Bu bağlamda, çok yemek yemenin etik boyutu incelenmelidir. Bir yandan, aşırı beslenme ve obezite gibi sorunlar, sağlık sorunlarına yol açabilir ve kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. İnsanların sağlıklı yaşamak için uygun miktarda beslenmeleri ve dengeli bir diyet izlemeleri gerekmektedir. Bu, kişisel sorumluluk gerektiren bir konudur ve bireylerin kendi sağlıklarını koruma sorumluluğu bulunmaktadır.
Ancak, çok yemek yemenin etik sorunu, temelde kaynakların adaletsiz bir şekilde dağılımına dayanmaktadır. Birçok insanın temel besin ihtiyaçları karşılanmamaktadır, ancak aynı zamanda zenginlik ve kaynakların birikimi sınırlı bir kesimde yoğunlaşmaktadır. Bu durum, gıda adaletsizliğini ve açlık sorununu daha da derinleştirmektedir.
Bu nedenle, çok yemek yemek etik açıdan sorunlu hale gelmektedir. Zira bu eylem, dünyanın sınırlı kaynaklarını gereksiz şekilde tüketmekte ve güçlü olanla, zengin olanla bağlantılıdır. Bu kaynakları adaletsiz bir şekilde kullanmak, başkalarının temel beslenme ihtiyaçlarını karşılamak için gerekli olan kaynakları tüketmek anlamına gelir. Dolayısıyla, çok yemek yemenin etik açıdan kabul edilemez bir şekilde enerji ve kaynak israfına neden olduğunu söyleyebiliriz.
Sonuç olarak, açlıktan milyonlarca insanın öldüğü bir dünyada, çok yemek yeme eylemi etik bir sorun olarak ele alınmalıdır. Temel insan haklarına saygı göstermek, gıda adaletsizliğiyle mücadele etmek ve kaynakları sürdürülebilir bir şekilde kullanmak zorundayız. Bu nedenle, etik açıdan sorumlu olmak adına, bilinçli ve dengeli bir şekilde beslenmek ve gıda kaynaklarının adil ve sürdürülebilir bir şekilde kullanılmasını desteklemek önemlidir.